‘Waregem krijgt een echte cultuurboulevard’
Als er twee heren extra hard uitkijken naar 50 jaar cc De Schakel én de verbouwingen die er zitten aan te komen, zijn het wel de schepen van Cultuur en de directeur van cc De Schakel.
We brachten Pietro Iacopucci en Dave Van Robays samen in Biblab, dat dit najaar samen met de oude bibliotheek tegen de vlakte gaat om plaats te maken voor een volledig nieuw verhaal.
De Schakel was één van de eerste culturele centra in Vlaanderen, en een pionier. Het gebouw is een ontwerp van de Brugse architect Eugeen Vanassche en omvatte oorspronkelijk een theaterzaal, bibliotheek en exporuimte. Op 24 april 1970 werd de eerste steen gelegd en dik twee jaar later, op zaterdag 16 september 1972 werd het plechtig geopend door toenmalig minister van Nederlandse Cultuur Frans Van Mechelen, met de hoge toneeltoren als blikvanger. %20opbouw%20cc.jpg)
In de beginjaren werden er in De Schakel vaak tv-shows opgenomen omdat de accommodatie zo uitstekend was. Ook verenigingen vonden vlot de weg naar het cc, met De Zingende Sterren als één van de klinkende namen die nog jaarlijks een voorstelling brengen. Al snel werd er een succesvol toneelabonnement samengesteld, een formule die – in uitgebreide vorm – tot op vandaag op een trouw publiek kan rekenen.
Het cultuurcentrum staat erom bekend dat het zijn artiesten goed soigneert, onder meer met heerlijke homemade gerechtjes. Veel klinkende namen keren doorheen de jaren dan ook terug: Raf en Mich van Kommil Foo, Freek de Jonge, De Nieuwe Snaar, Jan Decleir … De godfather van de Vlaamse comedy, Urbanus, staat intussen een halve eeuw op de scène, maar kwam voor het eerst naar Waregem in 1975. Hij slaagde er in zijn beginjaren zelfs in drie volle zalen uit te verkopen, met publiek dat van over heel Vlaanderen naar De Schakel afzakte. Een andere opmerkelijke gast uit het roemrijke verleden, is koningin Fabiola zaliger. Op 16 mei 1984 kwam ze langs voor een theaterwedstrijd georganiseerd door de Jaycees Waregem Gaverland. Er waren vroeger en ook nu nog heel vaak samenwerkingen met verenigingen, vzw’s, serviceclubs en bedrijven.
Door de jaren heen kreeg De Schakel af en toe een interne facelift. De zalen kregen kleurcodes en de Oranje zaal – de vroegere inzingzaal voor koren en harmonie – werd akoestisch aangepakt rond 1987 zodat er kleine optredens konden plaatsvinden. Later kwam er nog extra licht en geluid bij.
De schouwburg werd grondig gerenoveerd in 1997: er kwam een nieuwe scènevloer, nieuwe zitjes en de souffleurbak verdween. En amper vier jaar geleden werden het zaallicht en de zitjes in de schouwburg nogmaals vernieuwd.
Maar ongetwijfeld de grootste metamorfose zit er nu aan te komen.
De vroegere bibliotheek gaat tegen de vlakte en er komt een volledige nieuwbouw met een heus cultuurcafé. De foyer wordt opgefrist, oude ruimtes worden burelen en er komen nieuwe vergaderruimtes. Alles zal te bereiken zijn via één ingang. Daarnaast is er ook een uitbreiding, want twee van de drie zalen van de vroegere Cinéstar, worden nieuw leven ingeblazen. Onder de noemer ‘Schakelbox’ zal je zowel een blackbox vinden met een capaciteit van 200 man (en uitschuifbare tribune) en een filmzaal die helemaal in ere wordt hersteld voor een optimale beleving. Daarnaast krijgt Be-Part een plek op dezelfde verdieping. De zalen zullen voor het eerst toegankelijk zijn met de opening van Het Pand.
Gespreksstof genoeg voor een duogesprek met cultuurschepen Pietro Iacopucci en Dave Van Robays, sinds vier jaar directeur van cc De Schakel.
Pietro, wat betekent het voor Waregem om een cultuurcentrum als De Schakel te hebben?
− Pietro: “Ik kan me cultuur in Waregem niet voorstellen zonder het cultuurcentrum. Het is één van de belangrijkste partners om voor een mooi aanbod te zorgen, naast alle culturele verenigingen en private instellingen die rond cultuur werken. Maar het cultuurcentrum is de motor voor cultuurbeleving in onze stad, ja.”
Het moet qua programmatie niet onderdoen voor grote kleppers. Hoe realiseren jullie dat?
− Dave: “We zijn geen grote Schouwburg zoals Kortrijk, Antwerpen of Mechelen, maar we hebben wel een zaal van 500 man waar we de meeste grote voorstellingen kunnen zetten. We werken samen met veel regionale cc’s, om een goede spreiding te garanderen, zodat we niet allemaal hetzelfde doen en het publiek zijn gading vindt.”
− Pietro: “En de grote artiesten komen ook graag naar Waregem, het cc staat hoog aangeschreven omwille van de goede ontvangst.”
− Dave: “Zeker. Omdat we al vijftig jaar bestaan, is er bij de grote namen en de iets oudere artiesten een rijk verleden en die zijn altijd als koningen en koninginnen behandeld, mede ook dankzij de legendarische catering. Je merkt wel dat ze dat op prijs stellen. En we hebben ook een heel dankbaar publiek.”
‘De artiesten zijn altijd als koningen en koninginnen behandeld, mede ook dankzij de legendarische catering. Je merkt wel dat ze dat op prijs stellen.’ - Dave
In september 1972 opende De Schakel. Welke hoogtepunten waren er, de voorbije 50 jaar?
− Pietro: “Ik vind het straf dat we elk jaar zo’n mooi abonnement kunnen voorstellen, met toch telkens enkele gedurfde uitschieters erbij, en locatievoorstellingen die tot de verbeelding spreken. Een heel grote uitschieter is de viering van onze veertig jaar met Theater Tol en hun feeërieke show meters in de hoogte. En waar De Schakel ook een fantastisch aandeel in had, was de opening van de Zuiderpromenade met twee koorddansers die elkaar hoog in de lucht tegemoet kwamen.”
− Dave: “Zelf ben ik hier nog maar een dikke vier jaar en daar zat corona dan ook nog eens in. Maar ik heb natuurlijk al veel anekdotes gehoord van artiesten, die ze al dan niet graag met het grote publiek delen (lacht). Intern zijn we het cc ook een meer hedendaagse vorm aan het geven door in te zetten op een residentenwerking of door jonge makers te begeleiden. Er zijn ook participatieprojecten – daarom geen kunst met de grote K – waarmee we meer naar buiten treden en cultuurbeleving naar de mensen toe brengen. Kunst is niet alleen kunst in de schouwburg, het is veel breder en daar spelen we als cc een belangrijke rol in.”
− Pietro: “Toen de bibliotheek verhuisde naar de nieuwe locatie, kwam er veel leegstaande ruimte vrij die we met het project Biblab een creatieve invulling wisten te geven, met veel bedrijvigheid tot gevolg. Die zal niet verloren gaan, want we plannen dat te blijven doen in de Oranje zaal, die we na de verbouwingen niet meer nodig hebben als tweede zaal voor optredens. Het is leuk om naast de tentoonstellingen in de foyer andere creativiteit te kunnen huisvesten. Voordien zetten we veel meer in op de podiumkunsten en nu krijgt het beeldende nog meer ruimte. Dat zal zich ook weerspiegelen in onze ploeg, want we zijn op zoek naar een programmator educatie en vorming, een functie die vanaf nu onder de noemer ‘doen’ valt.”
Vijftig jaar De Schakel is niet alleen feest. Pietro, het valt ook samen met verbouwingen en een volledige sluiting. Van waar die ongelukkige timing?
− Pietro: “We wisten dat de bibliotheek vijf jaar geleden zou verhuizen en dat de vrijgekomen ruimte zou gebruikt worden voor een uitbreiding van De Schakel. Zeker en vast voor het cultuurcafé dat nu wat eng achteraan zit. We hebben een capaciteit van 500 man in de schouwburg, dus dan moet je de mensen toch op een deftige manier iets laten drinken voor en na de voorstellingen. Aanvankelijk dachten we ook om in deze extra ruimte een black box te realiseren, een tweede, kleinere zaal, maar toen kwam Cinéstar vrij, en dat was dé opportuniteit om die black box daar te realiseren, want die zit er al. We gaan er dus een zaal met een vlakke vloer hebben, met uitschuifbare tribune. Daarnaast, aangezien het cinema was, is het ook heel leuk dat het cinema kan blijven, niet alleen met maandagavondfilm maar om er ook het commerciëlere genre bij te nemen en dat extra aanbod aan de Waregemnaars te kunnen aanbieden. Qua timing is het nu eerst de kant van de Cinéstar die wordt gerealiseerd en dat komt goed uit, want dan kunnen we de zaal daar het komende jaar gebruiken voor voorstellingen. Natuurlijk niet voor 500 man, maar daar hebben de programmatoren andere oplossingen voor gevonden.”
‘Omdat we effectief de hort op moeten en onze tenten buiten het centrum van Waregem zullen opslaan tijdens de verbouwingen, zullen we ook beter gezien worden.’ - Dave
Dave, hoe gaan jullie die tijdelijke sluiting counteren? Waar kunnen we komen kijken?
− Dave: “Allereerst dus in de nieuwe vlakkevloerzaal, maar we wijken ook uit tijdens het seizoen. Omdat het een feestjaar is, gaan we dat een beetje grootser doen, met voorstellingen in de Expo, we gaan een Wintercircus organiseren in een grote tent, met naast circus ook theater, comedy en muziek, zodat we ook voor een capaciteit van 700 man kunnen spelen om enigszins het verlies van de schouwburg op te vangen. Het is een beetje ongelukkig dat we net vijftig jaar bestaan tijdens de verbouwingen, maar dat maakt dat we beter gezien zullen worden omdat we effectief de hort op moeten gaan en onze tenten zullen opslaan buiten het centrum van Waregem, in kerken en bijvoorbeeld ook in Desselgem, onder de noemer Plan D. We hadden al eerder locatieprojecten, maar nu gaan we voor een langere periode ergens aanwezig zijn, van 4 dagen tot zelfs 2 weken. We nemen een reizende tentoonstelling mee waarin we die vijftig jaar in de kijker zetten met een terug- en een vooruitblik. Het publiek zal actief kunnen participeren aan tal van dingen die op het einde van het feestjaar verzilverd kunnen worden, maar dat is nog een beetje geheim. We werken met een verhaal dat opbouwt naar het einde.”
− Pietro: “In het verleden is er al heel vaak uitgeweken naar elders. Het is ook van belang dat we een nieuw publiek kunnen aanspreken en over heel Waregem actief zijn. Mensen appreciëren dat. Regionaal hebben we een hele cirkel die we bereiken en het is van belang dat we die rol kunnen blijven spelen.”
We zitten hier in de oude bib. Deze wordt omgebouwd tot cultuurcafé. Is het de bedoeling dat het dagelijks open is?
− Pietro: “Absoluut. De Zuiderpromenade – in Waregem soms den Boulevard genoemd – wordt een cultuurboulevard. Je hebt de bibliotheek aan het begin, dan heb je het cultuurcentrum met de schouwburg, hier ga je het cultuurcafé hebben dat quasi dagelijks open moet zijn en aan de overzijde heb je met de Schakelbox de cinema, nog een zaal en Be-Part. Het cultuurcafé is belangrijk om mensen naar hier te halen om iets te drinken, los van enige voorstelling.”
− Dave: “We streven ernaar dat het cultuurcafé een doorlopend, op zich staand gegeven is, dat natuurlijk het DNA van kunst en cultuur in zich draagt. Maar vooral dat mensen die gewoon winkelen in Het Pand de weg naar hier vinden, zoals naar een andere koffiebar.”
− Pietro: “De vernieuwing van Het Pand is daar ook belangrijk in. Werd deze kant vroeger vaak gezien als ‘de achterkant’, dan zal je na de werken alleen nog voorkanten hebben. Er komt een hellend vlak dat de esplanade mooi zal verbinden met de vijvers. Dat zal die nieuwe voorkant van Het Pand extra benadrukken.
De Zuiderpromenade, met de parking, wordt een belangrijke toegang. Iedereen zal ook aan het cultuurcafé passeren. Dus ik denk wel dat het een bloeiende zaak wordt. Dat is goed voor de uitbaters en dat is zeker ook goed voor ons om publiek aan te trekken.”
‘Het cultuurcafé is belangrijk om mensen naar hier te halen om iets te drinken, los van enige voorstelling.’ - Pietro
Met de Schakelbox, die één cinemazaal bevat, kunnen jullie nog meer inzetten op film? Hoe gaan jullie dat doen?
− Dave: “We zijn heel erg blij met dit project. Vroeger programmeerden we om de twee à drie weken op maandag een film. Nu worden het er een 150-tal op jaarbasis. Het is een fantastische uitdaging. We gaan per week vier films programmeren; één op maandag, twee op woensdag en één op zaterdagnamiddag, omdat we niet tegelijk kunnen programmeren in de vlakkevloerzaal én de cinema. Eens de schouwburg weer open is, kunnen we dan misschien op zaterdagavond film programmeren, wat een interessantere timing is. Er zijn veel kleine cinema’s, maar er zijn ook veel Kinepolissen waar mensen makkelijk naartoe gaan voor een all-inbeleving. Wij moeten daar ook niet mee concurreren. We kiezen voor het kleinere, het gezelligere en een goed aanbod. Natuurlijk gaan we ook het commerciële genre programmeren, maar we mikken eveneens op senioren, op families, op diverse doelgroepen.”
− Pietro: “Vanuit de stad is het inderdaad belangrijk dat we iets van commerciëlere film tonen, vooral voor de jongsten, dat ze zich zo ver niet hoeven te verplaatsen.”
− Dave: “De zaal is ook helemaal opgefrist en je zal een drankje en iets om te eten kunnen meenemen, maar wel stil snoepgoed (lacht).”
‘We gaan per week vier films programmeren; één op maandag, twee op woensdag en één op zaterdagnamiddag. We kiezen voor het kleinere, het gezelligere en een goed aanbod.’ - Dave
In het najaar start dan het feestjaar? Wat valt er te beleven?
− Dave: “We openen met een tiendaags feest midden oktober in de nieuwe zaal, met grote kleppers als muzikant Flip Kowlier, acteur Bruno Vanden Broecke, internationale danser José Navas en vele anderen. Het wordt een unieke kans om hen in zo’n intiem kader aan het werk te zien. Aan het eind van de twee weken feest starten we met de filmwerking. Maar we beginnen uiteraard al vroeger. Eind september gaan we proefdraaien met een nieuw festival RUIS dat draait rond de toekomst van podiumkunsten, artificiële intelligentie en robotica. We gaan een futuristische theaterwandeling doen, een wetenschapsavond, allerhande dingen met robots en zoveel meer. Het zal een druk jaar worden, maar het wordt een specialleke. En we gaan ook op pad naar de alternatieve locaties.”
− Pietro: “We wisten natuurlijk dat de schouwburg een hele tijd niet beschikbaar zou zijn. Maar corona heeft ons zeker een boost gegeven in creatief en out of the box denken om oplossingen te verzinnen.”
Blijft de abonnementsformule ‘Fan van De Schakel’ bestaan?
− Dave: “Absoluut en we breiden het ook uit naar de cinema. Als je Fan van De Schakel bent, heb je recht op een reductietarief. Maar we denken eveneens buiten de abonnementen, met namen die we gaandeweg lossen, zoals onlangs bijvoorbeeld Philippe Geubels.”
Hoe willen jullie het publiek naar minder grote kleppers trekken?
− Dave: “Het online gegeven wordt steeds belangrijker en zullen we meer en meer uitspelen. Op alle socials zijn we aanwezig en bekijken we hoe we mensen zullen betrekken. Bij veel voorstellingen maken we connecties met de bib, de academie of het verenigingsleven. Die mensen hebben een eigen netwerk dat
ze meebrengen.”
Naar welke voorstellingen van volgend seizoen kijken jullie zelf uit?
− Dave: “We blijven inzetten op jonge mensen, dus ik kijk uit naar de residenten die hier dit seizoen huisden en nu een weg hebben gevonden binnen de programmatie: Kevin Trappeniers met ‘AntennA’ tijdens het festival RUIS, Jason Dousselaere en Eva Binon met ‘Catharsis’. In september halen we trouwens Urbanus terug naar De Schakel. Hij nam hier ooit nog zijn albums op in de schouwburg. Er is de allereerste voorstelling van Kommil Foo die door een jong collectief wordt gespeeld, dus we leggen veel linken met het verleden. En er staan veel out of the box projecten gepland.”
− Pietro: “Persoonlijk kies ik graag voor humorvoorstellingen, samen met muziek. En mijn vrouw zal wel zorgen dat ik ook nog wat theater meepik (lacht).”
Tot slot, wanneer gaat de vernieuwde Schakel open?
− Dave: “Op 1 mei 2023 zal de schouwburg open zijn voor het publiek, want we kunnen natuurlijk niet alles op locatie opvangen. In september 2023 zouden we graag het feestjaar afsluiten en het streefdoel is alle zalen en het cultuurcafé open te hebben in 2024.”